تورک دیش پولیتیکاسینا باخیشلار (6)
تورک جمهوریتلری آراسین‌دا گئنیشلنه‌ین امکداش‌لیق، مستقیل بیر تورکوستان گوندمینین اولوشماسی اوچون لازیم شرطلری اورتایا چیخارابیلر
میرضیایئوین بیرینجی ایلینده تورکیه-اؤزبکیستان ایلیشکیلری
اؤزبکیستان پرزیدنتی شؤوکت میرضیایئو وظیفه‌سین‌ده بیرینجی ایلینی دولدوردو. بیز ده بو هفته پروگرامیمیزدا میرضیایئوین بیرینجی ایلینی و تورکییه-اؤزبکیستان ایلیشکیلری تحلیل ائدجییک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو آراشدیرما گؤرهولیسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین مسئله ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سونوروق:
اؤزبکیستانی تخمیناً ۲۵ ایل مدتینه ایداره ائد‌ن ایسلام کریمووون وفاتینین آردیندان اؤزبکیستان‌دا کئچیریلن پرزیدنت سئچکیلرینی شؤوکت میرضیایئو قازانمیشدی. قیسا بیر مدت اول اؤزبکیستان پرزیدنتیی شؤوکت میرضیایئو بو مقامداکی بیرینجی ایلینی دولدوردو.
۲۰۱۷.جی ایلین فوریه آیین‌دا میرضیایئو (بیر چوخ ساحه‌ده گئنیش میقیاس‌لی اصلاحاتلاری احاطه ائد‌ن) ۲۰۱۷-۲۰۲۱ ایللرینه یؤنلیک قالخینما استراتژیسینی قبول ائتمیشدی. بیر ایللیک دؤنم عرضینده اؤزبکیستان‌دا ان احاطه‌لی یاپیسال دییشیک‌لیکلر اقتصادی ساحه‌ده باش وئردی. میرضیایئو بیر ایل عرضینده داها اول دؤولتین باسقین رولون‌دان ضرر گؤره‌ن اقتصادین لیبراللاشدیریلماسینا یؤنه‌لن ۴۰ دولاییندا دوزنله‌مه گتیردی.
میرضیایئو، کریمووون تجرید سیاستین‌دن واز گئچمیش و دیگر تورک جمهوریتلری ایله ایلیشکیلری یاخشیلاشدیرماغا هوس‌لی گؤرونور. میرضیایئوین ایلک خاریجی سفرینی تورکمنیستانا ائتمه‌سی، بو ایستیقامت‌ده اؤنملی بیر ایشاره. آرخادا قویدوغوموز ۱۴ آیدا میرضیایئو خاریجی سفر پروگرامینی باشلیجا اولاراق تورک رجمهوریتلرینین لیدئرلرینه آییردی. قازاقیستان پرزیدنتینی آلتی دفعه، تورکمنیستان و قیرقیزیستان پرزیدنتیلرینین هر بیری ایله اوچ دفعه بیر آرایا گلدی. بوندان باشقا، تورکیه‌یه ده بیر دفعه سفر ائتدی و بیری اؤزبکیستان‌دا اولماقلا تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغان ایله ایکی دفعه بیر آرایا گلدی.
اؤزبکیستانین قونشو اؤلکه‌لرله اولان ایلیشکی‌لرینی اینکیشاف ائتدیرمک چابالاری، بؤلگه‌سل امکداش‌لیق اوچون یئنی بیر فرصت. ۱۰-۱۱ نوامبر ۲۰۱۷ده سمرقندده بیرلشمیش میلتلر حمایه‌سین‌ده "اورتا آسییادا گوونلیک و سوردوروله‌بیلیر قالخینما" قونوسون‌دا اولوسلارآراسی کنفرانس گئچیریلدی. بو کنفرانس‌دا ۲۰۱۸ده یئنی ایل بایرامی فستیوالی اؤنجه‌سین‌ده آستانادا بئش اورتا آسیا اؤلکه‌سینین لیدئرلرینین بیر اوتورم دوزنله‌مه‌سی قراری آلیندی. تورک جمهوریتلری آراسین‌دا گئنیشلنه‌ین بو امکداش‌لیق، مستقیل بیر تورکوستان گوندمینین اولوشماسی اوچون لازیم شرطلری اورتایا چیخارابیلر. اؤنوموزده‌کی سوره‌جده اورتا آسیانین دیگر دؤرد اؤلکه‌سینه ده یاخین بیر قونومدا اولماسی ایله اؤزبکیستان بؤلگه‌سل بیر تیجارت مرکزی حالینا گله‌بیلر.
میرضیایئو ایلک ایلده اؤلکه‌ده مئدیایا داها چوخ اؤزگورلوک تانیدی. اکینچیلیکده مجبوری ایشچیلیگین آرادان قالدیریلماسینا دایر ملموس آددیملار آتدی. ۱ ژانویه ۲۰۱۹دان اعتباراً حکومت ایجازه‌سی اولمادان اؤزبک وطنداشلارینین خاریجه چیخماسینی انگلله‌یه‌ن چیخیش ویزالارینی قالدیرما قرارینی آلدی. بوندان باشقا، ۱۰ فوریه‌دن اعتباراً اؤزبکیستان، تورکیه جمهوریتی وطنداشلارینا ۳۰ گونلوک ویزا تطبیق ائتمه‌یه‌جیینی بیلدیردی. بو، هئچ شوبهه‌سیز، چوخ اؤنملی بیر حادثه‌دیر.
تورکیه، ۱۹۹۱ده اؤزبکیستانین مستقیللیگینی تانییان ایلک اؤلکه‌دیر. بو سبب‌دن ایکی اؤلکه آراسین‌داکی ایلیشکیلر سرعتله اینکیشاف ائتمیش‌دیر. ۲۰۰۵ده اؤزبکیستان‌داکی اندیجان حادثه‌لرینین موذاکیره اولوندوغو بیرلشمیش میللتلر باش قورولون‌داکی اوتورومدا تورکیه اؤزبکیستانین علیه‌ینه سس وئردی. بو سببله ۱۹۹۱ده یاخشی باشلایان ایلیشکیلر ۲۰۰۵دن سونرا دوراغان داوام ائتدی. آنجاق اردوغان و میرضیایئوین قارشی‌لیق‌لی سفرلری ایلیشکی‌لرین یئنی‌دن گوجله‌نمه‌سینی تامین ائتدی. سمرقندده گئچیریلن گؤروشمه‌ده اردوغانین "ایلیشکیلرده یئنی صحیفه" میرضیایئوین "آرتیق سؤزده دئییل، اؤز‌ده امکداشلیغین تام واختی گلدی" ایفاده‌لری بو گون داها دا چوخ معنا قازاندی.
اؤزبکیستان تاریخی باغلار سببی ایله تورکیه‌نین یؤنونون و گؤنلونون دؤنوک اولدوغو بیر اؤلکه. آرتیق ایکی اؤلکه آراسین‌داکی دوراغان دؤنم بیتدی دئیه‌بیلرم. تورکیه-اؤزبکیستان ایلیشکیلرینده باش‌دا گئییم، ساغلیق، توریزم و دریچیلیگ اولماق اوزره اقتصادی؛ ترورلا مباریزه آغیرلیقلی اولاراق گوونلیک باغلامیندا ایکی‌لی امکداش‌لیق ایلیشکیلری ده سرعتله گلیشه‌جک‌دیر. طبیعی کی، بو ایلیشکی‌لرین مدنی قورولوش، مئدیا و آکادمیک قورولوشلارین دا امکداش‌لیغی ایله دستکله‌نمه‌سی لازیم‌دیر. قازاقیستان‌داکی تورکیه-قازاقیستان احمد یسوی اونیورسیته‌سی کیمی اورتاق تورکیه-اؤزبکیستان اونیورسیته‌سی‌نین یارادیلماسی چوخ فایدالی اولار. بیر یئرلشکه‌سی ایستانبول‌دا بیر یئرلشکه‌سی سمرقندده اولاجاق "تورکیه-اؤزبکیستان اولوغ بی اونیورسیته‌سی" تورکیه و اؤزبکیستانین صاحب اولدوغو تاریخی بیلگی بیریکیمینی تورکوفون(تورکجه دانیشان بیر توپلوم) بؤلگه‌ده عملده اویقولایابیلمه‌ده بؤیوک رول اوینایابیلر. ایکی اؤلکه‌نین اورتاق دگری اولان حنفی-ماتریدی/صوفی اسلام قیساجا تورک-اسلام گله‌نگی سلفی رادیکاللیغین قارشیسین‌دا آوراسیا اوچون راسیونال بیر آلترناتیو اولابیلر. بو نقطه‌ده ایکی اؤلکه‌یه ده بؤیوک وظیفه‌لر دوشور.
میرضیایئو دؤنمی اؤزبکیستان اوچون یئنی بیر باشلانغیج اولدو. کریموو، تورک شوراسی باش‌دا اولماقلا بؤلگه‌سل امکداش‌لیق تشکیلاتلارینا قارشی همیشه مسافه‌لی سیاست یئریتدی. بو سیاستین دییشمه‌سی بؤلگه‌ده‌کی آکتورلارین و اؤزبکیستانین قازانج‌لی چیخاجاغی بیر اورتامین اؤنونو آچابیلر. اؤزبکیستان‌دا نقد پول و انرژی باخیمین‌دان قیسمی پروبلئملرین اولدوغونو بیلیریک. بو پروبلئملرین آشیلماسین‌دا خاریجی یاتیریملار و بؤلگه‌سل امکداش‌لیق ایلیشکیلری (تورک شوراسی و س.) بیر چؤزوم یولو اولابیلر.
میرضیایئو اؤلکه‌سینی و بؤلگه‌نی یاخشی تانیییر. بو قونودا تجروبه‌لی. اؤنوموزده‌کی سوره‌جده اؤزبکیستانین تورکیه و تورک شوراسی ایله ایلیشکی‌لرینی گلیشدیرمه‌سی هم بؤلگه، هم ده تورک دونیاسی اوچون چوخ اؤنملی. چونکو اؤزبکیستان تورک دونیاسینین کیلید اؤلکه‌سی‌دیر.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو آراشدیرما گؤرهولیسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سوندوق.
